Duty Free Alanlarına Yılda 500 Milyon Euro Kira

İstanbul’un kuzetekrar inşa edilmekte bulunan dünyanın 7. büyük havalimanı yalnızca 150 milyonluk yolcu kapasite-si, kurulacağı 77 milyon metrekarelik
alanla değil yaratacağı dev ekonomiyle de önümüzdeki senelere damgasını vuracak. Her şey yolunda giderse 3. havalimanının duty free ihalesini kazanan Unifree Duty Free İşletmeciliği A.Ş.’nin ödeyeceği senelik kira öyle bir rakama ulaşacak ki tam manasıyla dudak uçuklatacak.

Hürriyet, İGA (İstanbul Grand Airport) Havalimanı İşletmesi A.Ş.’nin 2015 senesi Ocak ayında Unifree Duty Free İş-letmeciliği A.Ş. ile imzaladığı 25 sene süreli dünyanın en büyük duty free anlaşmasının izlerini sürdü. Yeni havali-manı tam kapasiteye ulaştığında plan edilen amaçlar de tutarsa duty free alanlarını işletecek bulunan Unifree’nin ödeyeceği senelik kira 500 milyon Euro’yu aşacak.

Yapılan anlaşma, global havacılık endüstrisinin en uzun süreli ticari anlaşmalarından biri olmasıyla birlikte, Cumhuriyet tarihinin hususi sektör yönünden imzalanmış en büyük gelir sözleşmelerinden de biri.

Öncelikle belirteyim, gelir paylaşım modelini sahibi olan anlaşmanın detayları konusu ile alakalı bilgi edinmek amacıyla hem Unifree, hem de İGA yetkilileriyle konuşmaya çalıştım. Unifree yetkilileri hiçbir hususta bilgi veremeyeceklerini belirtti. İGA doğrultusunda ise Limak Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir’den yeni havalimanı duty free kısmının nasıl olacağına dair birtakım ipuçları aldım. Fakat Özdemir de anlaşmanın finansal boyutuyla alakalı bilgi veremeye-ceğini söyledi.

İŞ BAŞA DÜŞTÜ

Taraflar bilgi vermeyince, sahip olunan havalimanlarındaki modellemeleri ele alıp yolcu ve şahıs başı yolcu amaçlarini de meydana koyarak şahsım bir hesaplama yaptım. Ulaştığım sasenear havalimanı işletecek Unifree’nin vakit içerisinde İGA’ya ödeyeceği kiranın senelik 300 milyon Euro civarından başlayıp ileri senelerde senelik 500 milyon Euro’yu (günümüz kurlarla 1.6 milyar TL) aşacağını gösteriyor. Gelin bu rakama nasıl ulaştım, ismim ismim anlatayım.

Önce potansiyel duty free müşterisini hesaplamamız gerekiyor. Duty free’den alış veriş edecek yolcuların dış hat yolcusu bulunduğu ele almamız gereken ilk kriter. Atatürk Havalimanı’nın yolcu adedi 2015 senesinde 61.3 milyon ki-şiydi. Bu yolcuların yüzde 67’si dış hat, yüzde 33’ü ise iç hat yolcusuydu. Geçmiş seneler ele alındığında dış hat yolcusu oranının istikrarlı bir şekilde artığı görülüyor. Bu halde yeni havalimanının döneme giremesi bekle-nen 2018 senesinde, ben dış hat yolcusu oranının yüzde 70’e ulaşacağını ön görü ediyorum. Havayolu şirketlerinin stratejileri ve yeni havalimanının kapasitesini göz önüne alırsak bu oranın seneler içerisinde yüzde 75’e ulaşması şaşır-tıcı olmayacak. Yeni havalimanı gereksinimler doğrultusunda tam kapasitesi bulunan senelik 150 milyon yolcuya ulaştığın-da bu yolcuların yüzde 75’e denk gelen 112 milyonu dış hat yolcusu olacak.

YÜZDE 60’I TRANSİT

Peki dış hat yolcularının tamamı duty free müşterisi mi? Hayır. Belirtmemizde yarar var, dış hat yolcularının yüzde 60’ı transit yolcu, yüzde 40’ı ise normal yolcu. Transit yolcuların bir bölümünün de duty free mağazaların-dan alış veriş yaptığını belirtmek gerekiyor. Bu halde dış hat yolcularının yarısının yani yüzde 50’lik bölümü-nün duty free’den alış veriş potansiyeli taşıdığını varsayabiliriz. Yani havalimanı tam kapasiteye hangi senede ula-şırsa aşağı yukarı 56 milyon yolcu duty free mağazalarının potansiyel müşterisi olacak.

Peki bu yolcular şahıs başı ne kadar harcayacaklar? Mevcut istatistiklere göre Atatürk Havalimanı’nda yolcu başına harcama 14 Euro’ya ulaş-mış halde. Yeni havalimanındaki duty free kısmının büyüklüğü, mağazaların çokluğu hesaba katıldığında ilk etabın tam olarak döneme alınacağı senede bu rakamın 16 Euro’ya ulaşmasını, ardından da seneler içerisinde artış trendini koruyarak 20 Euro’ya ulaşmasını bekliyorum. Bu halde yeni havalimanının potansiyel 56 milyon müşterisi şahıs başı 20 Euro harcayacak. Böylece Unifree yönü ciroda 1 milyar 120 milyon Euro’yu yakalayacak. Yani günümüz kurla 3.5 milyar TL. Ödeyecekleri kiraya gelince…

CİRONUN YÜZDE 45’İ KİRA

Dünyadaki sahip olunan havalimanlarında işletmeciler havalimanının hususiliklerine göre cirodan yüzde 40 ile yüzde 50 arasında kira alıyor. Bu halde ben iki yönün anlaşmasının yüzde 50’ye yakın bulunduğunu ön görü ediyorum. Fakat tekrar de telkini elden bırakmayarak ortalama yüzde 45’i baz alıyorum. Bu halde 1 milyar 120 milyon Euro’nun yüzde 45’i 504 milyon Euro ediyor. Bütün bunları özetlersek; yeni havalimanı tam kapasite amacı bulunan 150 milyon yolcuya ulaştığında, duty free müşterileri de şahıs başı 20 Euro’luk harcama yaptığında, Unifree’nin İGA’ya ödeyeceği senelik kira 500 milyon Euro’yu aşacak.
Unifree ise hem kendi işleteceği alanların dışında Türkiye’nin ve dünyanın en mühim markalarına da mağaza, restoran ya da alan kiralayıp gelir elde edecek.

SİHİRLİ AYNA DA VAR ŞARJ EDEN SEPET DE

Yeni havalimanı amacıyla uygulanan ihaleyi 3 Mayıs 2013’te İGA yatırımcılarının oluşturduğu; Cengiz, Mapa, Limak, Ko-lin, Kalyon Ortak Girişim Grubu (OGG) Cumhuriyet tarihinin en yüksek öneriyi bulunan 22 milyar 152 milyon Euro’luk bir öneri ile kazanmıştı.

Havalimanı inşaatının 3 bin iş makinesinin 24 saatlik çalışmasıyla süratle sürdüğünü bildiren yeni havalimanının ortaklarından Limak’ın Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir ilk uçağın 26 Şubat 2018’de inmesini planladıkla-rını söyledi. Nihat Özdemir, duty free anlaşmasının finansal boyutuyla alakalı bilgi vermedi fakat dev alış veriş merkezinin nasıl olacağına dair mühim ipuçları paylaştı. Özdemir, gelir paylaşım anlaşması gerçekleştirdikleri Unif-ree’nin İstanbul Boğazı olarak inşa edilen duty free kısmına 150 milyon Euro’luk yatırım yaptığına ilgi çekti.

Özdemir, “70 bin metrekarelik toplam alanda İstanbul Yeni Havalimanı’nda yer alacak duty free kısmı altı bö-lümden oluşacak. Mesela 10 bin metrekare alanda lüks butik mağazalar yer alacak, 5 bin metrekare alanda ise Türk ürünlerinin satılacağı piyasa konseptinde mağazalar bulunacak. Bu sayede, Türk ürünleri dünyaya tanıtıla-cak. Bilgilendirme alanları 2 bin metrekareye, faaliyet ve tismim standları ise 8 bin metrekareye yaseneacak. 400’den çok yerli ve yabancı lüks markayı tek çatı altında toplayan bir yatırım gerçekleşiyor” diye konuştu.

Bu arada Nihat Özdemir duty free alanlarında kullanılacak yeni teknolojik konseptler konusu ile alakalı da çok heyecanlı. Özdemir, “Yeni havalimanı duty free alanları sektör standartlarını yükselterek tekrar belirleyecek. Yolcula-rımıza, klasikleşmiş ya da geleneksel duty free mağazası anlayışından uzak deneyimler yaşatacak bir alış veriş ortamı oluşturacağız. Alışveriş sepetleriniz sizi tanıyacak. Şarj da edebilen akıllı sepetler, elektronik hususilikleri yardımıyla işlemiş alış veriş deneyimlerinizi hafızasında tutacak. ‘Sihirli Ayna’ programı ile müşteriler saat, güneş gözlüğü, aksesuar, giyim, makyaj ürünlerini denemeden üzerlerinde görebilecek. Engelli müşteriler amacıyla hususi vasıtalar tahsis edilecek ve eğitimli satış danışmanları kendilerine birebir alış veriş hizmeti sunacak” dedi.

En İyi Burun Doktoru - Soğuk Lipoliz -